Transfermarkt Futbolcu Piyasa Kıymetlerini Nasıl Hesaplıyor?

Her taraftar, transfer periyodunu iple çeker. Tuttuğu gruba yeni ve bilhassa yıldız futbolcuların katılması onları heyecanlandıran ögelerden biridir. Futbol kulüplerinin gelirlerinden bahsettik lakin masraflara bakacak olursak en büyük harcamalar yeniden transfer periyotlarında yapılıyor. Bilhassa son yıllarda, artık futbolcular için devasa fiyatların ödendiğine şahit oluyoruz. Son olarak 2021 yılında farklı ülkelerden tüm kadrolar, 4.86 milyar dolarlık bir transfer harcaması yaptı. Bu 2020 yılında 5.63 milyar dolar, 2019’da ise 7.35 milyar dolardı. Pandeminin kulüp ekonomilerini etkilemesiyle toplam harcama meblağlarının azaldığını görsek bile, hala çok büyük bir havuzdan bahsediyoruz.

Doğal ki transfer denilince akla birinci gelen platform ise ‘Transfermarkt’ oluyor. Transfermarkt aracılığı ile kadroların ve futbolcuların istatistiklerine, form durumlarına ve transfer harcamalarına ulaşabiliyoruz. Bugün bizim ele alacağımız bahis ise, Transfermarkt’ta yer alan futbolcu piyasa kıymetlerinin hangi kriterlere nazaran hesaplandığı.

Öncelikle, ‘Bonservis bedeli’ ve ‘Piyasa Değeri’ nedir?

Futbolcular, bir grupla anlaştığında işi resmiyete dökmek ismine kontrat imzalarlar. Bu kontratta futbolcunun o kadroda ne kadar kalacağı yani mukavele müddeti de yer alır. Şayet futbolcu, kontrat mühleti devam ederken diğer bir gruba gitmek isterse, gitmek istediği ekibin şu anki kadrosuna bir tazminat ödemesi gerekir. İşte bu tazminat fiyatına bonservis bedeli diyoruz. Bonservis bedeli, futbolcunun kontratında yer alan özgür kalma fiyatı ya da kadroların ortasındaki mutabakata nazaran değişiklik gösterebilir.

Piyasa pahası ise oyuncuların dönemsel performasına ve çeşitli etmenlere bağlı olarak değişen iddiası bonservis bedelleridir. Resmi nitelikte olmayan piyasa kıymetleri, o periyodun transfer için harcanan paraya, grup bütçelerine, ülkere ve futbolcunun özelliklerine nazaran değişiklik gösterebilir.

Pekala Transfermarkt futbolcuların piyasa bedellerini nasıl hesaplıyor?

Öncelikle Transfermarkt’ın her ne kadar transfer denilince akla gelen birinci platform olsa bile resmi bir nitelik taşımadığını belirtelim. Yani futbolcuların piyasa pahaları, varsayım üzerine hesaplanıyor. Lakin spor – iktisat araştırmacılarının daha evvel yaptığı ölçümlemelere nazaran, Transfermarkt, oyuncuların piyasa kıymetlerini belirleme konusunda resmi bonservis bedelleri de düşünüldüğü vakit oldukça başarılı. Pekala bunu nasıl yapıyorlar?

Birinci olarak Transfermarkt’ın muhakkak bir algoritma kulanmadığını söyleyelim. Maksatları, oyuncunun net fiyatını değil, o anki futbol piyasasına nazaran oyuncunun satışı/transferi olması durumunda o oyuncudan beklenen kıymeti belirlemek. Bunu yaparken de oyuncu istatistikleri ve son periyot performansı, oyuncunun transfer geçmişi, yer aldığı lig, oyuncu hakkında çıkan haberler ve Transfermarkt topluluğundan yararlanıyorlar.

Oyuncu için daha evvel ödenen transfer fiyatı ve maaşlar hesaba katılıp, transfer piyasasında öteki oyunculara ödenenen fiyatlar de ele alınıyor ve ortalama bir paha belirleniyor. Bu pahalar, her dönem iki sefer tekrar güncelleniyor. Dönem devam ederken yeni mühlet almaya başlayan ve performansını artıran genç oyuncular içinse bu güncelleme yoluna daha sık başvuruluyor. Yani Transfermarkt’ın futbolcuların piyasa bedelini belirlerken genç oyuncuların takibine öncelik verdiğini ve onlar için daha sıkı bir çalışma yaptıklarını söyleyebiliriz.

Transfermarkt’ın futbolcu piyasa bedellerini hesaplarken baktığı kriterler:

• Futbolcunun yaşı
• Futbolcunun kulüp ve ulusal ekipte gösterdiği performans
• Futbolcunun oynadığı ligin sportif ve finansal açıdan düzeyi
• Futbolcunun gelişme potansiyeli
• Futbolcu ile ilgilenen kulüp sayısı ve düzeyi
• Futbolcunun deneyimi
• Futbolcunun sakatlık yaşama hassaslığı
• Transfer piyasasındaki genel eğilimler, talepler ve ödenen fiyatlar

Bu kriterlere ek olarak farklı durumlar da ortaya çıkabiliyor. Kulüp ve oyuncu ortasında yapılan resmi mukaveleye nazaran farklı piyasa pahaları de oluşabiliyor. Kulübün oyuncu için belirlediği bonservis bedeli, transfer koşulları, oyuncunun istekleri, maaş düzeyi, mukavele opsiyonları üzere durumları örnek olarak verebiliriz.

Transfermarkt’ın futbolcu piyasa bedellerini neye nazaran hesapladığını görmüş olduk. Artık ödenen bonvervisin yüksekliği ile futbol tarihine geçmiş transferlere bir bakalım ve oyuncuların o dönemki Transfermarkt piyasa pahalarını inceleyelim.

En yüksek bonservisin ödendiği futbolcu transferleri ve piyasa kıymetleri:

• Neymar
• Kylian Mbappe
• Ousmane Dembele
• Philippe Coutinho
• Joao Felix
• Antoine Griezmann
• Jack Grealish
• Cristiano Ronaldo
• Romelu Lukaku
• Eden Hazard

Eden Hazard’ın Chelsea’den Real Madrid’e transferi

• Dönem: 2019/2020
• Resmi olarak ödenen bonservis: 115 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa bedeli: 150 milyon euro

Belçikalı futbolcu Eden Hazard, Fransız takımı Lille’de gösterdiği performansın akabinde Chelsea’ye katıldı. Yıldız oyuncu, burada da âlâ bir performans göstererek Ronaldo’dan sonra yeni bir dünya yıldızını kadroya kazandırmak isteyen Real Madrid’e adeta göz kırptı. Beklenen bu gelişme 2019 yılında yaşandı ve Hazard, 115 milyon euroluk bonservis bedeliyle Madrid’in yolunu tuttu.

Lukaku’nun Inter’den Chelsea’ye transferi:

• Dönem: 2021/2022
• Resmi olarak ödenen bonservis: 115 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa pahası: 100 milyon euro

Premier Lig grubu Chelsea, aslında 2011 yılında Lukaku’yu 15 milyon euro karşılığına Belçika ekibi Anderlecht’ten takımına katmıştı. Lukaku o devir bir türlü bekleneni veremedi ve West Brom’a kiralandı. Bu noktadan sonra mesleği artık Chelsea’den bağımsız ilerleyen Lukaku, kendini 2019 yılında Inter’e transfer olduktan sonra gösterebildi. Chelsea de bu performansa kayıtsız kalmayarak 2011’de 15 milyon euroya transfer ettiği Lukaku’yu 2021’de 115 milyon euroya tekrar takımına kattı.

Cristiano Ronaldo’nun Real Madrid’den Juventus’a transferi:

• Dönem: 2018/2019
• Resmi olarak ödenen bonservis: 117 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa kıymeti: 100 milyon euro

Aslında CR7’den bahsedecek olursak şayet, aklımıza birinci olarak Manchester United’dan Real Madrid’e transferi gelebilir. Portekizli yıldız Cristiano Ronaldo, o periyot 94 milyon euroluk rekor fiyatla Madrid’in yolunu tutmuştu. Lakin Ronaldo’nun bir sonraki satışı daha da fazla bir fiyatla gerçekleşti. Ronaldo, 23 yaşında geldiği Real Madrid’den 2018 yılında 31 yaşındayken ayrıldı ve 117 milyon euro karşılığına Juventus’a katıldı.

Jack Grealish’in Aston Villa’dan Manchester City’ye transferi:

• Dönem: 2021/2022
• Resmi olarak ödenen bonservis: 117.5 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa kıymeti: 65.5 milyon euro

Aston Villa altyapısından yetişen İngiliz futbolcu Jack Grealish, 2011 yılında adımını attığı kadrosuna 2021 yılında tam 117.5 milyon euro kazandırdı. Grealish, dudak uçuklatan bu bonservis bedeliyle katıldığı Manchester City’de mesleğine devam ediyor.

Antoine Griezmann’ın Atletico Madrid’den Barcelona’ya transferi:

• Dönem: 2019/2020
• Resmi olarak ödenen bonservis: 120 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa kıymeti: 130 milyon euro

Atletico Madrid, yaptığı transferlerden performans alması ve daha yüksek bonservis bedelleriyle farklı gruplara göndermesiyle meşhur. 2018’den bu yana ayrılan oyuncuları sebebiyle bir takım yapılanmasına giren Barcelona da Atletico’nun yıldızı Griezmann’ı 120 milyon euro karşılığında renklerine bağladı. Lakin Barcelona’da bu aşı tutmadı ve İspanyol oyuncu daha sonra tekrar kiralık da olsa Atletico’ya döndü.

Joao Felix’in Benfica’dan Atletico Madrid’e transferi:

• Dönem: 2019/2020
• Resmi olarak ödenen bonservis: 127.2 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa kıymeti: 70 milyon euro

Atletico Madrid’in transfer sisteminden az çok bahsetmiştik. Atletico, Benfica’da forma giyen 19 yaşındaki Felix’in performansına ise kayıtsız kalamadı. İspanyol takımı, 2019 yılında kesenin ağzını açarak 127.2 milyon euro karşılığında genç futbolcuyu takımına kattı. O devir 19 yaşında olmasına rağmen futbol tarihinin en yüksek bonservisli transferlerden birisi olması çok tartışılmış, Felix ise ”Transfer fiyatlarını futbol piyasası belirliyor. Benim buradaki tek hedefim futbol oynamak” diyerek kendini savunmuştu.

Philippe Coutinho’nun Liverpool’dan Barcelona’ya transferi:

• Dönem: 2017/2018
• Resmi olarak ödenen bonservis: 135 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa bedeli: 90 milyon euro

Futbol tarihinde uğruna en yüksek bonservis ödenen futbolcuların birçoklarının Brezilyalı olmasına şaşmamalı. Bir futbol ülkesi olan Brezilya ulusal grup bazında büyük muvaffakiyetler elde etmiş ve her vakit futbol dünyasına yeni yetenekler kazandırmıştır. İşte Philippe Coutinho da bunlardan biriydi. Barcelona, 2018’de Coutinho’yu Liverpool’a 135 milyon euro ödeyerek takımına kattı fakat performasıyla bir türlü bonservisinin karşılığını veremedi. Coutinho, şu anda Aston Villa’da kiralık olarak forma giyiyior.

Ousmane Dembele’nin Dortmund’dan Barcelona’ya transferi:

• Dönem: 2017/2018
• Resmi olarak ödenen bonservis: 140 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa bedeli: 33 milyon euro

Ousmane Dembele, tekrar genç yaşına rağmen yüksek bir bonservisle transfer olan isimlerden. Barcelona, yıl 2017’yi gösterdiğinde Alman takımı Dortmund’un yalnızca 1 dönem evvel 35 milyon euroya takımına kattığı Dembele için 140 milyon euro ödedi.

Kylian Mbappe’nin Monaco’dan Paris Saint – Germain’e (PSG) transferi:

• Dönem: 2018/2019
• Resmi olarak ödenen bonservis: 145 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa kıymeti: 120 milyon euro

Son devrin ve geleceğin parlayan yıldızlarından Kylian Mbappe, Fransız devi Paris Saint – Germain’in gözünden de kaçmadı. Yıldız transferleri için her periyot kesenin ağzını bonkörce açan PSG, Mbappe için de Monaco’ya 2018’de 145 milyon euro ödedi. Şimdiden Cristiano Ronaldo ve Lionel Messi ile kıyaslanan Mbappe’nin ilerleyen yıllarda bonservis bedelini daha da artıracağına kimsenin kuşkusu yok.

Neymar’ın Barcelona’dan Paris Saint – Germain’e (PSG) transferi:

• Dönem: 2017/2018
• Resmi olarak ödenen bonservis: 222 milyon euro
• O dönemki Transfermarkt piyasa pahası: 100 milyon euro

Fransa Ligi Ligue 1’de gayret eden Paris Saint – Germain (PSG), Katar Sermayesi’ne satılmasıyla birlikte yıldız futbolculara alışmıştı fakat kimse bu kadarını beklemiyordu. 2017/18 döneminde Barcelona Neymar’ı ekipten yollamayı çok istemese bile, Fransız takımı 222 milyon euroluk özgür kalma fiyatını ödeyerek yıldız oyuncuyu takımına kattı. 222 milyon euroluk bu fiyat, futbol tarihinde de bir rekorun kırılması manasına geliyordu. Neymar’ın bu transferi, hala uğruna en yüksek bonservis fiyatı ödenenen transfer olarak birinciliğini koruyor.